İnformal Eğitim Nedir?
İnformal Eğitim Nedir?
Günümüzde eğitim türleri temel olarak üç başlık altında ifade edilmektedir. İnformal, formal ya da non-formal şeklinde olan bu eğitim ve öğrenme süreçlerinin bireyin öğrenme durumuna, sosyo-ekonomik dinamiklere, aile yapısına, çevresel ve diğer dış etkenli farklılıklara göre çeşitlendiği de bilinmektedir.
İnformal Eğitim nedir?
Tahmin edileceği üzere modern dünyada eğitim yaşam boyun öğrenme üzerine tanımlanmaktadır. İnformal eğitim ise bu tanımlamanın en uygun haliyle öğrenme alanının açılması anlamına gelmekle birlikte, öğrenmenin bir sürece bağlı olarak geliştiğini kanıtlar niteliktedir. Çoğu zaman kendiliğinden gibi olan İnformal Eğitim, aslında hemen herkesin hayatının en önemli parçalarından biri olarak görülmektedir.
İnformal Eğitim her ne kadar muğlak bir öğrenme ve eğitim türü gibi görünüyor olsa da bu eğitim kapsamında elde edilen kazanımların insan yaşamına yüksk düzeyde katkı sağladığını söylemek de yanlış olmayacaktır. Dolayısıyla İnformal Eğitim türü için en genel anlamıyla deneyim aracılığıyla ve planlanmadan gelişi güzel öğrenme süreci olduğunu söylemek de yanlış olmayacaktır.
İlk bakışta sağ duyusal olarak İnformal Eğitim yönteminin kendiliğinden gelişen bir süreç olduğu gibi düşünülüyor olsa da en nihayetinde insanın bir toplum ve kültür hatta coğrafya ya da tarih içerisine doğduğu düşünüldüğünde bu eğitim türünün de temel belirleyicileri olduğu ve bunların tahmin edilebilir ölçüde olduğu görülecektir. En genel anlamıyla planlı ve kapsamlı olmayan eğitimdir.
İnformal Eğitim nedir?
İnformal Eğitim, insanın farkında ve bilinçli ya da planlayarak gerçekleştirmediği tüm öğrenim süreçlerine denmektedir. Yani daha doğru ifade edilmesi gerekirse, bu çeşitten eğitim bireyin tüm yaşantısı boyunca toplum, aile, sosyal çevre, sokak, okul ya da iş gibi tamamen deneyime bağlı unsurlar aracılığıyla öğrenme biçimine denmektedir. Dolayısıyla bu eğitim yöntemi için planlı ve programlı bir öğrenmenin gerçekleştiğini söylemek pek de mümkün değildir.
O halde İnformal Eğitim, en genel anlamıyla kişinin taklit ve gözleme dayanarak deneyim aracılığıyla öğrenmesine denmektedir. Bu durum etkileyen genel faktörler ise belirtildiği gibi kişinin tüm yaşamı boyunca deneyime bağlı öğrenmesini sağlayan dışsal faktörlerdir. Bu dışsal faktörler bireyin tüm yaşamı boyunca süregelmekle birlikte aynı zamanda yaşam boyu öğrenme sürecinin de en temel tetikleyicisi konumundadır.
İnformal Eğitime örnek verilecek olursa sahilin ve denizin bulunduğu bölgelerde yaşayan çocukların yüzme konusunda herhangi bir sulak alanın ya da deniz veya benzeri işleve sahip bir yapının bulunmadığı ortamlarda ve bölgelerde yaşan çocuklara göre yüzme bilme konusunda daha yetkin olduğunu göstermek yeterli olacaktır. Bu bağlamda İnformal Eğitim, bağlı bulunan çevreye göre değişiklik gösterdiğinden dolayı her zaman her ortamda aynı şekilde olmamaktadır.
İnformal Eğitim / Öğrenme Nedir?
İnformal Eğitim kapsamında bulunan İnformal Öğrenme ise belirtilmiş olduğu gibi bireyin tüm yaşamı boyunca deneyime ve taklide bağlı olarak öğrenme sürecini tanımlamaktadır. Dolayısıyla bu tarz öğrenme süreci herhangi bir uzman ya da birey veya sistem tarafından yönetilmeden kendi kendine olan öğrenme biçimine denmektedir. Bu bağlamda İnformal Öğrenme çeşidinin hemen her ortamda uygun bir şekilde gelişebileceğini söylemek mümkündür.
İnformal Eğitim de olduğu gibi öğrenme sürecinde de şartları dışsal faktörler belirlemektedir. Buna karşın bireyin kendisinde bulunan otonom yapının bu öğrenme sürecine eşlik ettiğini söylemek de yanlış olmayacaktır.
Bu bağlamda kişi otonomi yardımıyla ilgi çekici ve ilgi çekici olmayan çeşitten bilgileri her ne kadar süzgeçten geçiriyor olsa da bazı durumlarda bunun dışında bir gözlem ile kişinin arzu ettiğinden daha fazla bilgiye ilgili çekici veya ilgi çekmeyen şekilde nasıl olduğuna bakılmaksınız sahip olması mümkün olmaktadır.
Bu en genel anlamıyla İnformal Öğrenme sürecine en keskin örnek olarak verilmeye oldukça müsaittir.
İnformal Eğitimin Özellikleri
İnformal Eğitim belirtilmiş olduğu gibi kişinin ya da onun bağlı bulunduğu sistem veya kurumların bağıllığı dışında kendiliğinden gelişen öğrenme sürecine denmektedir. Bu özelliğinden dolayı, burada öğrenme biçimi tamamen dışsal etkenlere bağlıdır ve bu etkenler ise İnformal Eğitimin özelliklerini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. En genel anlamıyla bu İnformal Eğitimin özellikleri dışsal etkenlere bağlı olarak kendiliğinden açığa çıkmaya uygun haldedir.
İnformal eğitimin özellikleri genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Bu eğitim türünden bilgi ve öğrenme akışını sağlayan eğiticiler profesyonel, alanında uzman ya da öğretme konusunda yetkin değildir.
- Öğrenme sürecinde plan ya da program bulunmamakla birlikte tamamen kendiliğinden gelişen bir süreçtir.
- Bu eğitim türü kapsamında elde edilen deneyimlerin kontrol mekanizması ve denetimi olmadığından olumlu ya da olumsuz bir şekilde ortaya çıkabilmesi de her iki şartta da son derece olasıdır.
- Doğal süreç içerisinde kendiliğinden gelişir, kurumsallık ya da herhangi bir sisteme bağlılık bulunmamaktadır.
- Kontrolü ya da hangi yöne evrileceği sağlanamadığı gibi bu konuda planlama yapmak da mümkün değildir.
- Öğrenme sürecinin profesyonel ve kurumsal bileşenleri olmadığından değerlendirme ya da tespit aracı da bulunmamaktadır.
- Gözlem ve taklit yoluyla öğrenilebildiği gibi tamamen deneyim ile ilişkili bir öğrenme sürecidir.
Görüleceği üzere İnformal Eğitimin özellikleri genel hatlarıyla, bu çeşitten eğitimin doğasına uygun şekilde muğlak ve belirleyicisi olmayan düzeyde olmaktadır.
Dolayısıyla en genel anlamıyla İnformal Eğitim için, kendiliğinden olan, olumlu ya da olumsuz yönde gelişebilen, kontrol ya da teftiş edilemeyen ve herhangi bir kurumsal bağlılığı olmayan bir eğitim türü olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
İnformal Öğrenmenin Temel Bileşenleri
İnformal Eğitim kapsamında öğrenme sürecinin temel dinamikleri bulunmaktadır ve bu dinamikler çocukluk döneminden başlayarak bireyin ergenlik dönemine girmesi ve en nihayetinde yetişkin olmasına kadar uzanıyor olmakla birlikte aynı zamanda tüm yaşam boyunca belirgin bir şekilde etki göstermektedir.
Bu bağlamda İnformal Öğrenmenin temel bileşenleri yine İnformal Eğitimin doğal sürecine göre ortaya çıkan dışsal etkiler ve bireyin kendisi dışında gelişen süreçlerle ilintilidir.
İnformal Öğrenmenin temel bileşenleri genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Sosyal ve kültürel etkileri
- Çevresel faktörler
- Etnik aidiyet ya da köken
- Öğrencinin ve öğreticinin rolü ve etkisi
- Deneyim sürecinin özü
- Sürecin işleme biçimi
- Aile ve doğal diğer koşullar
Tüm bunlar İnformal Öğrenmenin etkin bir şekilde gerçekleşebilmesi adına belirleyici kriterlerdir.
İnformal Eğitim ile Formal Eğitimin Farkları
Bilineceği ve anlaşılacağı üzere İnformal Eğitim yönteminin tam olarak zıttı olan Formal Eğitim yöntemini birbirinden ayıran temel noktalar bulunmaktadır. Bu iki öğrenme biçiminin zıtlık ilişkisi ile birbirine bağlı oluyor olmasından dolayı öğrenme süreçlerinin tam tersi bir şekilde geliştiğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Örneğin İnformal Eğitim süreci tamamen planlama ya da programlama olmadan gelişiyor olmakla birlikte Formal Eğitim kesin oranda planlama ve program ışığında bir sistem dahilinde, sonuçları ve etkileri açık şekilde bilinerek vuku bulmaktadır. Dolayısıyla İnformal Eğitim ile Formal Eğitimin farkları en açık haliyle bu iki eğitim türünün zıtlıkları üzerinden ifade edilmeye son derece uygun ve müsait durumdadır.
