Çernobil Faciası Nasıl Oldu? Çernobil Faciasını Türkiye’ye Etkileri
Çernobil Faciası Nasıl Oldu? Çernobil Faciasını Türkiye’ye Etkileri
1986 yılının 26 Nisan gecesi, gerek . Türkiye’yi gerekse Ukrayna başta olmak üzere tüm Dünyayı etki altına alabilecek bir felaket meydana gelmişti. Ukrayna’nın Kiev şehri içerisinde bulunan Çernobil kasabası 26 Nisan 1986 gecesi saat 01:23’de büyük bir sarsıntı ile resmen ortadan ikiye yarılmıştı.
Bir anda meydana gelen sarsılmalar aslında etkileri onlarca yıl sürecek, son yüzyılın en büyük nükleer faaliyeti olarak gösterilen Çernobil Nükleer Santralinde meydana gelen bir reaktör kazası idi. Facianın meydana gelmesine neden olan etmenlere bakıldığında nükleer santralin hatalı olarak tasarlandığını, güvenlik önlemlerinin ve güvenlik donanımlarının yeterli olmaması, nükleer reaktörlerin kontrol edilmemesi kazanın meydana gelmesine neden olmuştur.
Çernobil Faciasının Etkileri
Ukrayna’da bulunan Nükleer Santralin patlaması sadece bulunduğu bölgeye değil başta Rusya, Türkiye ve bütün Avrupa üzerinde geniş çaplı etkiler meydana getirmiştir. patlama ile ortaya çıkan radyoaktif gaz ilk olarak Bulgaristan üzerinde etkiler meydana getirmiş, sırası ile İngiltere başta olmak üzere tüm Avrupaya yayılmıştır.
Türkiye ise faciadan olumsuz olarak etkilenen ülkeler arasında yer almakta. Karadeniz sahil şeridinde bulunan illerde kanser vakalarının arttığını, toprak verimliliğinin tamamen düştüğü gözlemlenmiştir. Faciadan sonra üretilen tarım ürünlerinin tüketimi tamamen tehlikeli olarak gösterilmiş, milyonlarca ton tarım ürünü çöpe atılmak durumunda kalmıştır. Facianın etkileri birçok ülke ve bölgede onlarca yıl sürmüş, Çernobil kentinde halen sürmeye devam etmektedir.
Çernobil Nükleer Santrali sahibi olan Rosatam, daha önce birçok şehirde ve bölgede santral inşaatında bulunmuş, Çernobil faciasından önce birkaç santralinde de ufak boyutlarda kazalar meydana gelmiştir. Çernobil faciasından bir gün önce kazanın meydana geldiği reaktörün gücü yarı yarıya indirildiğini, reaktörde herhangi bir sorun edana gelmesi durumunda güvenli bir şekilde nasıl çalışabileceğini denemekti. Güvenlik ve kontrol sistemlerinde meydana gelen sorun reaktörü kontrol etmenin önüne geçmekte idi .Bu nedenle reaktöre gelen buhar basıncının artması patlamanın meydana gelmesine neden olduğu ifade ediliyor.
Rosatam Şirketinin Türkiye’de Nükleer Santral Açma Projesi
Bilindiği üzere ülkemizde de nükleer santral girişimleri başlatılmış, ilk olarak Mersin’in Akkuyu ilçesinde bir Nükleer Santral kurma durumları oluşmuştu. Bu projenin de aslında Rosatam şirketine ait olduğunu, Rosatam bölge üzerinde herhangi bir Çevresel Etki Değerlendirme Raporu almadan hazırlıklar yaptığı keşfedilmiştir. Herhangi bir kurumdan izin almadan iş makineleri ile kazı alanı oluşturma durumu bölge insanlarınca engellenmiş, büyük tepkilerin meydana gelmesine neden olmuştur. Bu durum sonucunda 2 kez Çevre ve Orman Bakanlığına Çevresel Etki Değerlendirme Raporu sunan şirket yaptıkları başvurudan olumsuz yanıt almış, geçtiğimiz günlerde üçüncü başvurularını yetkili bakanlığa sunduklarını açıklamışlardır.
Çernobil Santralinde Çalışan Teknisyenler
Facianın meydana geldiği esnada santralde mesai devam etmekte idi. O esnada görevli olan teknisyenlerin büyük bir bölümü patlama ile ortaya çıkan radyoaktif gazdan zehirlenmiş, santral içerisinde hayatlarını kaybetmişlerdir. Facia sonrasında enkaz alanına gelerek nükleer kalıntıları temizlemek için 200,000 işçi görevlendirildiğini, görevlendirilen kişilerin tamamı ancak bir yılda enkazı temizleyebildikleri görülmüştür. 1 yıllık süreç içerisinde radyoaktif gazlardan dolay 131 işçi enkaz alanı içerisinde hayatını kaybederek vefat etmişlerdir.
Patlamanın meydana geldiği reaktör ile görevli olan teknisyenler o gece bir sorun olabileceğini önceden tahmin etmişlerdi. Reaktörde meydana gelen kontrol dışı ısınma teknisyenlerin uzun bir gece geçireceklerine dair sinyaller ulaştırmakta idi. Denetim çubukları aracılı ile reaktör soğutma işlemleri başlatılsa da gece 1 gibi meydana gelen patlama santralin havaya uçarak alevler almasına neden oldu. İlk patlamanın 01:23 saatinde, ikinci patlamanın ise 01:26 gibi meydana geldiği görülmekte. Oldukça şirin bir bölge olan Çernobil, santralde görev alan kişilerin ailelerinin konakladığı bir alan olarak biliniyordu. Santralin patlaması ile beraber radyoaktif gaz, patlama ve facia olarak anılmaya başlanmış durumda.
