Otomobil Segmentleri Ne Anlama Geliyor?
Otomobil Segmentleri Ne Anlama Geliyor?
Otomobil incelemelerinde mutlaka küçük aile otomobili, geniş
aile arabası ya da a sınıfı, b sınıfı ve c sınıfı gibi birçok açıklamaya denk
gelmişsindir. “Bunlar ne anlama geliyor?” diye internet sayfaları arasında
küçük turlar atarken sayfalar sayfaları kovalar ve kendini hiç ummadığın bir
sayfanın diplerinde gezinirken bulursun. Üzülmene gerek yok. Çünkü
otomobillerle haşır neşir olan birçoklarının dahi karıştırdığı, hatta üzerinde
uzlaşmaya varamadığı konulardan biri otomobil segmentleridir. Otomobiller boyut,
hacim, fiyat ve kullanım amacı gibi farklılıklarına göre ayrılarak farklı
segmentler oluşturuyor. Kafa karışıklığına son vermek için otomobil
segmentlerini ya da başka bir deyişle sınıflarını –hangisini kullanmak
istersen– derledik. Benim asıl merakım segment değil diyenler için de tüm marka
ve modeller hakkında detaylı bilgi bulabileceğin Otomobiller kategorisini
yarattık.
Otomobillerin farklı özellikleri nedeniyle birbirinden
ayrıldıklarından bahsetmiştik. Otomobil sınıfları genellikle Avrupa ve Kuzey
Amerika otomobil piyasasının koyduğu kurallara göre belirleniyor. Ancak
aralarında en çok beğeniyi güvenlik testleriyle kendinden söz ettiren Avrupa
Yeni Araba Değerlendirme Programı, kısa ismiyle EuroNCAP ve European Commission
(Avrupa Komisyonu) topluyor. EuroNCAP kullanım amacını, Avrupa Komisyonu ise
araç boyutlarını baz alıyor.
Kasa Tipi İle Otomobil Sınıfı Aynı Şey Değildir
Genel inanışa göre yanlış öğrenilen bilgilerin düzeltilmesi
daha zordur. Toplumun geneli tarafından kabul görmüş bir düşünceyi değiştirmek
ise bir insanın fikirlerini değiştirmekten çok daha zordur. Ülkemizdeki
insanların çoğu, otomobil sınıfı ile kasa tiplerini karıştırıyor.
Türkiye’deki kullanıcıların çok büyük bir kısmı sedan ya da
hatchback kasa tiplerini tercih ediyor. Ayrıca pickup, station wagon, SUV ve
crossover gibi birçok farklı türde kasa bulunuyor. En yaygın otomobil
kasalarını ise şu şekilde ayırıyoruz:
Sedan: Birçok insan için aile arabası denildiği zaman; kaputu, arkaya uzayan bagajı, 4 kapısı olan ve içerisinde çocuklarla ebeveynlerin olduğu araçlar canlanır. Sedan kasa tipi tam olarak akla ilk gelen araba çeşididir. Sedan otomobilleri diğerlerinden ayıran en önemli özellikleri ise dört kapılı olması ve bagajın arkaya doğru uzaması ancak kabin ile birleşmemesidir. Türkiye’de en çok tercih edilen sedan otomobiller ise; Volkwagen’in Jetta ve Passat modelleri, Renault Megane Sedan, Toyota Corolla, FIAT Egea Sedan ve Honda Civic’tir.
Hatchback: Küçük ve sportif tasarımlara sahip otomobillerin
çoğunluğu bu kasa tipine girmektedir. 3 ve 5 kapılı versiyonları bulunan
hatchback kasa tipinde genellikle bagaj hacimleri küçüktür. Bagaj kısımı ile
kabinin birleşiktirya da başka bir deyişle arka cam bagaj kapağının
üzerindedir. Sokaklarda sık sık görebileceğiniz hatchback arabalar ise;
Volkswagen’in Polo ve Golf modelleri, Renault’nun Megane Hatchback ve Clio
modelleri, Opel’in Corsa ve Astra Hatchback modelleri, SEAT’ın Ibiza ve Leon
modelleri, FIAT’ın 500 ve Egea Hatchback modelleri, KIA’nın Rio ve Picanto
modelleri, BMW 1 serisi ve Mercedes A serisidir.
İki Farklı Sınıflandırma
Otomobillerin kullanım alanları takdir edersin ki çok geniş
ve bir ya da iki kısa kelimeyle anlatmak çok zor oluyor. Bu nedenle Avrupa
Komisyonu otomobillerin boyutlarına göre A’dan başlayarak J’ye kadar
sınıflandırma yapıyor. EuroNCAP ise pickup ve binek otomobiller gibi kullanım
amacı ile sınıflandırmayı tercih ediyor. İkisine göre sınıflandırmaları beraber
inceleyelim.
Avrupa Komisyonu’na Göre Otomobil Segmentleri
Burada sınıflandırmanın temel kriteri araçların boyu. Durum
böyle olunca “Volkswagen Golf ile SEAT Leon nasıl aynı sınıf oluyor?” gibi
sorular ortaya çıkabiliyor. Bu soruyu bize değil, Avrupa Komisyonu’na sorman
daha yerinde olacaktır.
A Sınıfı Otomobiller
Boyutlar açısından en küçük otomobil sınıfıdır. Otomobilin
önü ile arkası arasındaki mesafe 3 metre 70 santimetreden kısaysa A sınıfına
dahil ediliyor. Küçük otomobiller olduğu için kabin hacimleri, ağırlıkları ve
motor büyüklükleri de küçük oluyor. Böylece yakıt tasarrufu konusunda öne
çıkıyorlar ve daha çok şehir içi ulaşım için tercih ediliyorlar. Cinquecento
adıyla da bilinen Fiat 500, Fransızların tasarımıyla öne çıkan otomobili
Citroen C1 ve Peugeot 107 bu sınıfın en bilinen temsilcileridir.
B Sınıfı Otomobiller
A sınıfı gibi küçük bir otomobil sınıfıdır. Otomobilin boyu
3 metre 70 santimetre ile 4 metre 100 santimetre arasındaysa B sınıfına
giriyor. Küçük olmanın avantajlarını sonuna kadar kullanan bir sınıftır. Motor
olarak küçük kardeşi olan A sınıfı otomobillerden biraz daha güçlüdür. Ancak
boyutları daha büyük olduğu için onlar kadar tasarruflu oldukları söylenemez.
Genellikle ilk kez otomobil alanlar ya da iş ve ev arasında mekik dokuyanlar
tarafından tercih ediliyorlar. En bilinenleri ise beşinci nesli ile satış
sıralamasında tepelere oynayan Volkswagen Polo, karabiber kahvesi gibi egzotik
isimleri ile gönüllere taht kuran Opel Corsa, güvenlik teknolojileri ve
performansıyla ön plana çıkan KIA Rio, yılların eskitemediği tasarımıyla Ford
Fiesta ve aileler için üretildiğini her fırsatta belirten Toyota Yaris’tir.
C Sınıfı Otomobiller
Türkiye’de en çok satan araçlar genellikle bu sınıf
içerisinde yer alıyor. Sedan, hatchback ve station wagon gibi birçok farklı
kasa tipinde araç bulunmaktadır. Üst segmentlere göre düşük yakıt tüketimi ve
fiyatları ile; alt segmentlerdeki otomobillere göreyse ailelerin daha rahat
edebileceği bir segmenttir. En büyük artıları ise; ikinci el satışlarının diğer
segmentlere göre biraz daha kolay olması ve uzun yol seyahatleri için uygun
kabin genişliğiyle motor gücünü aynı anda barındırabiliyor olmasıdır. Uzunlukları
4 metre 100 santimetre ile 4 metre 600 santimetre arasında değişmektedir.
Sokaklarda sık sık karşılaşabileceğiniz modeller ise; tok kapı sesiyle
gündemden düşmeyen Volkswagen Golf, Kore’nin kaslı çocuğu Hyundai i30, yırtıcı
tarasımı ile ön plana çıkan SEAT Leon, iddialı detaylarıyla KIA Cee’d, Çekya
menşei ile Skoda Octavia ve seveni kadar sevmeyeni de bol olan Nissan
Qashqai’dir.
C sınıfında birçok farklı model olduğu için premium
kavramından söz ediliyor. C sınıfı premium otomobiller olarak adlandırılan
otomobillere en iyi örnekler ise; Alfa Romeo Giulietta, Mercedes A serisi, BMW
1 serisi ve Audi A3’tür. Hemen belirtelim gerçekte böyle bir sınıf bulunmuyor
ama gerek fiyatları gerekse sundukları teknolojiler ile bu arabalar C sınıfı
premium olarak adlandırılmaya devam ediliyor.
D Sınıfı Otomobiller
“Lüks otomobillerin giriş seviyesi”, “büyük ailelerin
vazgeçilmezi” gibi adlarla da anılan otomobillerdir. Uzunlukları 4 metre 600
santimetre ile 4 metre 900 santimetre arasındaki araçlardan oluşan D sınıfının
üyelerinin çok büyük kısmı sedan otomobillerdir. Büyük iç hacimleri, güçlü
motorları, ağır gövdeleri ile oldukça maliyetli otomobillerdir ve genellikle
ortalama üstü fiyatlara sahiplerdir. Ülkemizde en sık görebileceğiniz D sınıfı
otomobiller ise; onlarca paket seçeneğine sahip Volkswagen Passat, Corolla’nın
ağabeyi Toyota Avensis, Alman işçiliğinin en güzel örneklerinden birinin
sunulduğu Mercedes C serisi ve insanı uzun mesafe otomobil kullanmaya
heveslendiren görünümüyle Opel Insignia’dır.
E Sınıfı Otomobiller
4 metre 900 santimetreden daha uzun araçlara verilen
isimdir. İngilizceden dilimize yönetici olarak çevirebileceğimiz “executive”
kelimesi herhalde E sınıfı otomobilleri en iyi tanımlayan sözdür. Şirket
yöneticilerinin en çok tercih ettiği araçlar genellikle bu sınıftadır. Çok
büyük bir gövdeye, yüksek donanım seviyesine ve çok güçlü motorlara sahip olan
bu sınıfın en iyi örnekleri genellikle Alman üreticilerden çıkmaktadır. Dizeli
çok düşük yakıt tüketimine sahip olduğu için beğenilen BMW 5 serisi, bir otomobille
ilgili aklınıza gelebilecek neredeyse her şeyin bulunduğu Mercedes E serisi,
rakiplerine göre nispeten ucuz olan Volkswagen CC ve Avrupalılar arasında en
gözde modellerden olan Audi A6 gibi otomobiller E sınıfının en başarılı
temsilcileridir.
F Sınıfı Otomobiller
Genellikle 5 metreden daha uzun otomobillerdir ve sokaklarda
sık görülmezler. Çoğunlukla sınırlı sayıda üretilen F sınıfı otomobilleri satın
alanlar; yüksek fiyat ve yakıt tüketimi gibi meseleleri dert etmiyor. Makam
otomobili olarak kafanda canlanan çoğu otomobil bu sınıfın üyesidir. Sokaklarda
görmeye alışkın olmadığınız bu modeller arasında en iyileri ise; birçok ülkenin
devlet başkanın tercihi olan Mercedes S serisi ve duruşu ile gücünü yansıtan
Audi A8’dir.
S, M ve J Sınıfı Otomobiller
F sınıfından sonra Avrupa Komisyonu sıralama kriterleri
biraz farklılık gösteriyor. Örneğin; S sınıfı spor otomobiller, M sınıfı çok
amaçlı taşıtları ve J sınıfı ise daha çok arazi araçlarını kapsıyor. Ancak tüm
bu sınıflara rağmen herhangi bir yere konamayan ya da her iki sınıfta birden
bulunan araçlar olduğunu unutmamalısın. Bunun nedeni ise boy gibi çok kaba bir
kriterin tasnif için kullanılmasıdır.
EuroNCAP’e Göre Otomobil Sınıfları
Uzun ismi Avrupa Yeni Otomobil Değerlendirme Programı olan
EuroNCAP’in testlerine internetle yeni tanıştıysan ya da otomobillerle bugüne
kadar hiç ilgilenmediysen denk gelmemiş olabilirsin. Ancak otomobil
sürücülerinin kahir ekseriyetine EuroNCAP’i sorduğun zaman, Türkçenin soruya
soruyla cevap verebilme lüksüne sığınılarak “Arabaları çarpıştıran yer değil
mi?” cevabını alman işten bile değil. Ancak EuroNCAP, tüm bu testleri
otomobilleri ayrı ayrı sınıflara bölerek yapmayı tercih ediyor. Arabaları sınıflandırırken
genellikle kullanım amacını öne çıkarıyor. EuroNCAP sınıfları şu şekilde:
Binek Otomobiller
2010 yılına kadar süper mini, küçük aile arabası, büyük aile arabası ve yönetici otomobilleri olarak isimlendirilen sınıfları tek bir başlık altında toplayan EuroNCAP, adına binek otomobiller adını verdi. Ayrıca bu sınıfa F ve S sınıfı otomobilleri katmayı tercih etti. Ancak otomobil testlerini yayınlarken eski sınıf isimlerini de kullanmayı ihmal etmiyor. Bu sınıfları sana kısaca şöyle anlatabiliriz:
Süper Mini: A sınıfı ve B sınıfı araçların neredeyse
tamamını kapsamaktadır. Genellikle şehir içerisinde rahat hareket edebilen,
küçük motor hacmine sahip ve hatchback kasa tipiyle gözüne çarpan otomobillerin
neredeyse tamamı bu sınıftadır. Bu sınıfın önde gelen temsilcilerinden bazıları
şunlardır: “Gücün sürprizi” sloganıyla boyundan büyük gücüyle karşına çıkacak
olan KIA Picanto, Fransızların yakıt cimrisi aracı Renault Clio, Çekya’dan
çıkarak tüm Avrupa’ya ulaşan Skoda Fabia, Hyundai’nin rakiplerinin önüne geçmek
için teknolojik donanımları sonuna kadar zorladığı i10 ve i20.
Küçük Aile Otomobilleri: EuroNCAP, C sınıfı için bu ismi
uygun görmüş. Tüm otomobilleri dahil ederek bir araştırma yaparsan karşına en
çok üretilen segment olarak çıkacaktır. Bu nedenle otomobiller arasında
çeşitlilik açısından en zengin sınıf olarak adlandırılabilir. Yakıt tüketimi
yüksek olmayan, nispeten geniş iç hacim ve güçlü motorlarıyla ön plana
çıkmaktadır. Ayrıca hibrit ve elektrikli otomobiller olan Toyota Auris Hybrid,
BMW i3 ve KIA Niro gibi birçok model bu sınıftadır. Ön plana çıkan modeller ise;
kusursuza yakın bir tasarım ile kullanıcılara sunulan Toyota Auris, sürekli
yenilenen çizgileriyle zamana meydan okuyan Renault Megane, SEAT’ın uzun
yıllardır Türkiye’de sattığı tek sedan olan Toledo ve kurumsal şirket
çalışanları ile ailelerin vazgeçilmezi Volkswagen Jetta’dır.
Büyük Aile Otomobilleri: Teknolojik donanımları, ailelerin
rahatça dolaşmasına olanak sağlayan iç hacmi ve güçlü motorları ile ön plana
çıkmaktadır. Ne pahalı ne de ucuz otomobillerdir. Bu sınıftaki modellere;
Çekyalı üst düzey devlet görevlilerinin vazgeçilmezi Skoda Superb, Alman
otomobillerini sevenlerin gözdelerinden Volkswagen Arteon ve belki de
hayallerini süsleyen BMW 3 serisini örnek verebiliriz.
Yönetici Sınıfı Otomobiller: Güvenlik testlerinin yıldızları
genellikle bu sınıfa mensup oluyorlar. Fiyatları el yaksa da konfor ve donanım
gibi konular ile kullanıcılarını memnun etmeyi başarıyorlar. E sınıfı
otomobillerle paralellik gösteriyorlar. Bu sınıfın en iddialı modelleri ise;
güvenlik testlerinin ağır abisi Volvo S90 ve kardeşi V90, İngiliz asaletini her
detayında hissettiren Jaguar XF ve elektrik ile otomobilin harika uyumunu
bizlere sunan Tesla Model S’tir.
Spor Roadster Sınıfı
Son yıllarda tekrar popüler olmaya başlayan üstü açık,
arkadan itişli ve 2 kişilik otomobil sınıfıdır. Ağırlığın az olması nedeniyle
oldukça hızlı hareket edebilen otomobillerdir ve genellikle gençler tarafından
tercih edilen bir sınıftır. Mazda’nın en bilinen modellerinden olan MX-5 ve
onunla aynı platformu kullanan FIAT 124 Spider modeli Spor Roadster sınıfı için
en iyi örneklerdir.
MPV Sınıfı
İngilizcesi multi-purpose vehicle olan ve kısaltmasını
buradan alan bir taşıt sınıfıdır. MPV tipi arabalar geniş iç hacimleri ve 7
kişiye varabilen koltuk sayıları ile özellikle Avrupa ve Amerika’da çok tercih
ediliyor. Türkçeye çok amaçlı otomobil olarak çevirebildiğimiz MPV sınıfı iki
üyeden oluşuyor.
Küçük MPV: Çok amaçlı taşıtları birçokları Renault’un Scenic
modeli ile tanımaya başladı. Geniş ve kullanılabilir alanı yüksek iç hacmi ile
Scenic aslında küçük MPV’nin gözünde canlanabilmesi için en iyi otomobildir.
Ülkemizde bir başka beğenilen küçük MPV ise köşeli tasarımı ve göze hoş gelen
renk seçenekleri ile KIA Soul’dür.
Büyük MPV: MPV’lerin de daha genişine ihtiyaç duyanlar
içindir. Genellikle 7 koltuk gibi seçenekleri bulunan büyük MPV’leri daha çok
Ford gibi ABD’li üreticiler üretmektedir. En bilinen modelleri ise; geniş iç
hacmi ile Ford S-Max ve 7 kişilik oturma düzeniyle Ford Galaxy’dir.
SUV Sınıfı
SUV’un açılımı sport utility vehicle’dir. En yalın Türkçeyle
“spor amaçlı taşıt” anlamına gelmektedir. Dört çeker ve iki çeker modelleri
bulunan, hem asfalt hem de arazide gidebilen ve binek araçlara göre yerden daha
yüksek otomobillerdir. Bu nedenle de SUV arabalar son yıllarda pek çok
kullanıcının gözdesi. SUV sınıfı da tıpkı MPV sınıfı gibi iki üyeden oluşuyor.
Küçük SUV: Dört çeker modelleri olmasına rağmen genellikle
iki çeker modelleri tercih edilen otomobillerdir. Küçük SUV’lar station
wagonlarla arazi araçlarının karışımı gibidir. Kendinden en çok söz ettirenleri
ise; taraflı tarafsız birçok kullanıcı ve eleştirmenin beğenisini toplayan KIA
Sportage, Türkiye’de üretilen ilk SUV olma özelliğine sahip olan Toyota C-HR ve
Volkswagen’in asi çocuğu Tiguan’dır.
Büyük SUV: Küçük SUV’lara nazaran daha çok dört çeker
modelleri tercih edilmektedir. Kardeşine göre daha prestijli ve güçlü bir
duruşu olan sınıftır. Ülkemizde kullanıcıları daha çok asfaltta tercih etse
bile çoğu model arazide de gidebilmektedir. En sevilenleri ise; SUV sınıfının
güçlü temsilcilerinden Land Rover Discovery, Audi’nin işçiliği ile gözleri
kamaştıran Q7 modeli ve KIA’nın Kuzey Amerika ve Avrupa pazarlarında oldukça
beğenilen modeli Sorento’dur.
Pick-up Sınıfı
Herhalde “Hayatım boyunca hiç Amerikan filmi izlemedim”
diyemezsin. Hollywood’un diğer milletlere öğrettiği en büyük klişelerden biri
klasik Amerikan ev garajının önünde pick-up bulunmasıdır. Pick-up’lar, en genel
şekilde anlatacak olursak; dört çeker ve kamyonetin birleşiminden oluşmaktadır.
En bilinen ve sevilen modelleri ise; Türkiye’nin pick-up’ı sloganını kullanan
ISUZU D-Max, dayanıklılığıyla nam salan Toyota Hillux, Amerikan tarzıyla Ford
Ranger ve diğer pick-up’lardan farklı bir tarza sahip olan Nissan Navarra’dır.
Hangi Otomobil?
Bu kadar farklı model ve çeşidi bir arada görmeyi beklemiyor olabilirsin. Paniğe gerek yok. İhtiyaçların için en uygun arabayı bulur.com üzerinden kolayca seçebilirsin. Tek yapman gereken yılda ortalama kaç kilometre seyahat ettiğin ya da hangi otomobil kasasını beğendiğin gibi bilgileri karşına çıkan adımlarda işaretlemek ve bingo! Sana uygun otomobiller karşına çıkacak.
